Hiện trạng ngành công nghiệp điện tử tại Việt Nam

công nghiệp điện tử tin học

Ngành công nghiệp điện tử tại Việt Nam đang có sự phát triển tích cực. Theo một khảo sát của S&P Global Electronics PMI, ngành này đã tăng trưởng từ giữa năm 2020. Đại dịch COVID-19 đã thúc đẩy nhu cầu mạnh mẽ về thiết bị điện tử tiêu dùng để đáp ứng yêu cầu làm việc từ xa của các doanh nghiệp.

Việt Nam đóng góp một phần quan trọng vào sản lượng sản xuất và xuất khẩu ngành công nghiệp điện tử trên thế giới. Với sự hiện diện của các nhà máy sản xuất từ các tập đoàn đa quốc gia như Samsung, Foxconn và Intel, Việt Nam là một trong những nước hàng đầu về xuất khẩu ngành hàng điện tử trên thế giới. Năm 2020, Việt Nam leo lên vị trí thứ 12 thế giới từ vị trí thứ 47 vào năm 2001 và xếp thứ 3 trong ASEAN về xuất khẩu ngành công nghiệp điện tử.

Việt Nam càng được nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế nhờ vào việc hội nhập kinh tế toàn cầu và tham gia vào nhiều hiệp định thương mại tự do. Điều này đã tạo ra nhiều cơ hội đầu tư nước ngoài và mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam trong ngành công nghiệp điện tử.

Tổng quan về ngành công nghiệp điện tử Việt Nam

Ngành công nghiệp điện tử đang trở thành ngành công nghiệp sản xuất then chốt ở Việt Nam, với tỷ trọng 17.8% trong toàn ngành công nghiệp. Đây là một ngành công nghiệp mũi nhọn của Việt Nam.

Nhóm ngành hàng điện tử, máy tính và linh kiện

Xuất khẩu

Trong giai đoạn từ 2016-2020, ngành công nghiệp điện tử Việt Nam đã có sự phát triển mạnh mẽ. Kim ngạch xuất khẩu sản phẩm điện tử, máy tính và linh kiện của Việt Nam liên tục tăng trưởng với tốc độ trung bình 23.8% mỗi năm. Năm 2019, nhóm hàng điện tử, máy tính và linh kiện đã vượt qua ngành công nghiệp dệt may và trở thành nhóm hàng xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt Nam với giá trị xuất khẩu đạt 36.3 tỷ USD, chiếm tỷ trọng 13.7% trong tổng kim ngạch xuất khẩu.

Mặc dù ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19, nhóm ngành hàng này vẫn phát triển bền vững. Xuất khẩu sản phẩm điện tử dự kiến đạt 44.6 tỷ và 51 tỷ USD vào năm 2020 và 2021. Thị trường xuất khẩu chính của nhóm hàng này vẫn là EU, Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Hiện trạng ngành công nghiệp điện tử Việt Nam

Nguồn: Tổng cục Thống kê Việt Nam

Nhập khẩu

Việt Nam nhập khẩu chủ yếu các loại linh kiện để phục vụ sản xuất. Các thị trường chính nhập khẩu máy tính và linh kiện điện tử của Việt Nam bao gồm Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan, Nhật Bản, các nước ASEAN, Hoa Kỳ và EU.

Hiện trạng ngành công nghiệp điện tử Việt Nam

Nguồn: Bộ Công thương Việt Nam

Giá trị kim ngạch nhập khẩu của nhóm ngành hàng máy vi tính và linh kiện điện tử trong 9 tháng đầu năm 2022 đạt 63.97 tỷ USD, với Trung Quốc và Hàn Quốc dẫn đầu với giá trị nhập khẩu lần lượt là 18.74 tỷ USD và 18.27 tỷ USD.

Hiện trạng ngành công nghiệp điện tử Việt Nam

Nguồn: Tổng cục Thống kê Việt Nam

Nhóm ngành hàng điện thoại và linh kiện điện tử

Xuất khẩu

Trong giai đoạn từ 2010-2013, giá trị xuất khẩu của ngành hàng điện thoại và linh kiện điện tử đã tăng 9.2 lần, đưa nhóm ngành hàng này dẫn đầu các ngành hàng có giá trị xuất khẩu cao nhất từ năm 2013 đến nay.

Năm 2021, mặc dù bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, kim ngạch xuất khẩu điện thoại và linh kiện đạt 57.7 tỷ USD, tăng 12.4% so với năm 2020 và chiếm 17.1% tổng kim ngạch xuất khẩu.

Hiện trạng ngành công nghiệp điện tử Việt Nam

Nguồn: Bộ Công thương Việt Nam

Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê Việt Nam, trong 11 tháng đầu năm 2022, có 8 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 10 tỷ USD, chiếm 70.1% tổng kim ngạch xuất khẩu. Trong đó, điện thoại và linh kiện có giá trị xuất khẩu lớn nhất với 55.4 tỷ USD, tăng 6.6% so với cùng kỳ năm trước. Ngành công nghiệp điện tử Việt Nam đang mở rộng thị trường xuất khẩu điện thoại đến hơn 50 thị trường trên thế giới, bao gồm các thị trường lớn như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, UAE, ASEAN, Hồng Kông và Ấn Độ.

Với kết quả trên, nhóm ngành hàng điện thoại và linh kiện tiếp tục giữ vững vị trí hàng xuất khẩu lớn nhất Việt Nam, chiếm tỷ trọng 16.2% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước trong 11 tháng đầu năm 2022.

Nhập khẩu

Trong năm 2020 và 2021, giá trị nhập khẩu nhóm hàng điện thoại và linh kiện điện tử đã tăng từ 16.65 tỷ USD lên 21.4 tỷ USD, tăng 28.8% so với năm 2020 và chiếm trên 6.55% tổng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa của cả nước.

Hiện trạng ngành công nghiệp điện tử Việt Nam

Nguồn: Bộ Công thương Việt Nam

Theo số liệu mới nhất từ Tổng cục Thống kê Việt Nam, giá trị nhập khẩu của nhóm hàng điện thoại và linh kiện điện tử trong 9 tháng đầu năm 2022 đạt 15.78 tỷ USD từ các thị trường nhập khẩu lớn như Hàn Quốc, Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kông và Nhật Bản.

Hiện trạng ngành công nghiệp điện tử Việt Nam

Nguồn: Tổng cục Thống kê Việt Nam

Làn sóng FDI đổ vào lĩnh vực công nghiệp điện tử

Nhiều tập đoàn điện tử lớn trên thế giới như Samsung, LG, Petragon, Intel, Meiko, Foxconn, Goertek và Canon đã tin tưởng đầu tư và xây dựng cơ sở sản xuất tại Việt Nam từ hàng năm trước. Trong bối cảnh cuộc chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, có một làn sóng dịch chuyển nhà máy và cơ sở sản xuất sang khu vực Đông Nam Á, trong đó Việt Nam nổi lên là một điểm đến hấp dẫn.

  • Tập đoàn Samsung (Hàn Quốc) đã đầu tư lớn nhất tại Việt Nam với tổng giá trị đầu tư lên đến 19 tỷ USD. Samsung cũng có dự định đầu tư thêm 3.3 tỷ USD vào Việt Nam trong năm nay.
  • Tập đoàn LG (Hàn Quốc) đã đầu tư và mở rộng các nhà máy sản xuất điện tử tại Việt Nam.
  • Công ty Intel (Mỹ) đã xây dựng và sản xuất tại Việt Nam.
  • Công ty Foxconn (Đài Loan) đầu tư và mở rộng các nhà máy sản xuất linh kiện chính của Apple.
  • Công ty Goertek (Hồng Kông) đã nâng vốn đầu tư tại Việt Nam lên 1 tỷ USD.
  • Công ty Canon (Nhật Bản) sản xuất các loại máy in phun, máy quét ảnh tại Việt Nam.

Việc các nhà đầu tư nước ngoài mở rộng sản xuất tại Việt Nam cũng đồng nghĩa với việc nới rộng tăng trưởng xuất khẩu của ngành điện tử trong những năm tới. Việc tham gia vào nhiều hiệp định thương mại tự do cũng tạo ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu rộng vào chuỗi cung ứng thế giới.

Khó khăn và thách thức

Mặc dù có tiềm năng phát triển, ngành công nghiệp điện tử còn phải đối mặt với nhiều hạn chế và thách thức. Các tập đoàn đa quốc gia đang đóng vai trò chủ đạo trong ngành công nghiệp này, đặc biệt là các tập đoàn Hàn Quốc, Nhật Bản và các công ty sản xuất linh kiện điện tử.

Những công ty Việt Nam hiện chỉ dừng lại ở giai đoạn đầu trong chuỗi sản xuất sản phẩm điện tử, chủ yếu tập trung vào lắp ráp các bộ phận và gia công đơn giản. Phần lớn hàng điện tử trên thị trường là hàng nhập khẩu nguyên chiếc hoặc lắp ráp trong nước từ linh kiện nhập khẩu, mang tính công nghệ thấp và giá trị gia tăng thấp.

Ngành công nghiệp hỗ trợ cho ngành công nghiệp điện tử chưa phát triển, năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn hạn chế, chất lượng và mẫu mã chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường.

Những vấn đề trên đã và đang là những rào cản đối với sự phát triển của ngành công nghiệp điện tử tại Việt Nam. Để vượt qua những khó khăn này, các doanh nghiệp điện tử cần nỗ lực để cải thiện năng lực sản xuất, công nghệ, quản trị sản xuất và quản lý chất lượng.

Triển vọng của ngành công nghiệp điện tử Việt Nam

Trong buổi tọa đàm “Đón nhận làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng ngành điện tử” diễn ra vào 4/10/2022, ông Phạm Tuấn Anh – Phó Cục trưởng Bộ Công Thương cho biết, ngành công nghiệp điện tử Việt Nam đang nhìn thấy cơ hội trong bối cảnh đầu tư toàn cầu đang thay đổi và tái cấu trúc chuỗi cung ứng. Việt Nam đã kiểm soát tốt tình hình dịch bệnh và đưa hoạt động kinh tế-xã hội trở lại bình thường, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho Việt Nam trở thành một điểm đến đầu tư an toàn và hấp dẫn. Việc các tập đoàn đa quốc gia đang đẩy mạnh đa dạng hóa chuỗi cung ứng của mình theo xu hướng chiến lược “Trung Quốc + 1” cũng tạo ra nhiều cơ hội cho Việt Nam. Không chỉ là điểm đến của trung tâm sản xuất, Việt Nam còn là điểm dừng chân của nhiều trung tâm nghiên cứu và phát triển của các tập đoàn hàng đầu thế giới. Những trung tâm này sẽ giúp ngành công nghiệp điện tử Việt Nam phát triển và đáp ứng nhu cầu sản xuất trong tương lai. Các chuyên gia cho rằng, làn sóng đầu tư của các doanh nghiệp nước ngoài trong lĩnh vực công nghệ vào Việt Nam đã tăng mạnh sau khi dịch bệnh được kiểm soát. Việc các nhà đầu tư nước ngoài mở rộng sản xuất tại Việt Nam cũng đồng nghĩa với việc nới rộng tăng trưởng xuất khẩu của ngành điện tử trong những năm tới. Việc tham gia vào nhiều hiệp định thương mại tự do cũng tạo ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu rộng vào chuỗi cung ứng thế giới. Tuy nhiên, việc ký kết các hiệp định thương mại tự do cũng đi kèm với thách thức về năng lực sản xuất và quy chuẩn quốc tế từ các đối tác nước ngoài.

Tài liệu tham khảo:

Comments

Popular posts from this blog

Join the DePIN Alliance Yacht Party: Shaping the future of decentralized infrastructure

Pebonk Kombat: Take your profits to the next level and build a loyal community

Key events impacting DogX: Insights from the DogX airdrop to X Users