Ứng dụng công nghệ tế bào: Nhân giống và chọn giống cây trồng và động vật

Công nghệ tế bào đang phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực nhân giống và chọn giống cây trồng cũng như động vật. Các phương pháp như nhân giống vô tính trong ống nghiệm và nuôi cấy tế bào và mô đã mang lại những kết quả đáng chú ý.

Nhân giống vô tính trong ống nghiệm (vi nhân giống) ở cây trồng

Để đáp ứng nhu cầu sản xuất và tạo ra số lượng cây trồng lớn trong thời gian ngắn, người ta thường tách mô phân sinh từ đỉnh sinh trưởng hoặc từ các tế bào lá non và nuôi cấy chúng trên môi trường dinh dưỡng đặc trong ống nghiệm. Quá trình này sẽ tạo ra các mô sẹo, sau đó được chuyển sang nuôi cấy trên môi trường dinh dưỡng đặc và có hormone sinh trưởng phù hợp để kích thích chúng phân hoá thành cây con hoàn chỉnh. Cuối cùng, các cây non được chuyển sang trồng trong các bầu trong vườn ươm trước khi được trồng ngoài đồng ruộng.

Ở Việt Nam, phương pháp nhân giống vô tính trong ống nghiệm đã được áp dụng thành công với khoai tây, mía, dứa và một số giống phong lan. Nhiều phòng thí nghiệm đã đạt được kết quả tích cực trong việc nhân giống cây rừng và một số cây thuốc quý. Phương pháp này cũng giúp bảo tồn các nguồn gen thực vật quý hiếm đang có nguy cơ tuyệt chủng.

Ứng dụng nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng

Ngày nay, phương pháp nuôi cấy tế bào và mô được sử dụng để phát hiện và chọn lọc các dòng tế bào somatic biến dị. Một dòng tế bào somatic là tập hợp các tế bào được hình thành từ một tế bào somatic ban đầu thông qua nhiều lần nguyên phân liên tiếp.

Viện Công nghệ Sinh học đã chọn được dòng tế bào chịu nhiệt và khô từ các tế bào phôi của giống lúa CR203 và sử dụng phương pháp nuôi cấy tế bào để tạo ra giống lúa mới cấp Quốc gia DR2. Giống lúa này có năng suất và độ thuần chủng cao, chịu nhiệt và khô tốt.

Nhân bản vô tính ở động vật

Ở Việt Nam, đã có thành công trong việc nhân bản vô tính cá trạch. Việc nhân bản vô tính thành công có tiềm năng để nhân nhanh nguồn gen động vật quý hiếm đang có nguy cơ tuyệt diệt.

Ngoài ra, nhân bản vô tính từ tế bào động vật cũng đã được áp dụng để tạo cơ quan nội tạng động vật. Điều này mở ra khả năng chúng ta có thể cung cấp các cơ quan thay thế cho các bệnh nhân bị hư hỏng các cơ quan tương ứng.

Công nghệ tế bào đóng vai trò quan trọng trong việc nhân giống và chọn giống cây trồng cũng như động vật. Nhờ áp dụng các phương pháp này, chúng ta có thể tạo ra các giống mới có năng suất cao và đáp ứng tốt với điều kiện môi trường khắc nghiệt. Công nghệ tế bào cũng giúp bảo tồn các nguồn gen quý hiếm và mở ra triển vọng trong việc cung cấp cơ quan thay thế cho con người.